سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، در سال 1185ه ق کودکی در نراق کاشان، در یک خانواده روحانی متولد شد که او را « احمد»نام نهادند. احمد خواندن و نوشتن را درروستای خود فرا گرفت و دروس مقدماتی حوزه را نزد پدر دانشمند خود مرحوم آیت الله حاج آقا ملا مهدی نراقی از فقها و دانشمندان بزرگ آموخت و  همراه پدر برای ادامه تحصیل عازم حوزه علمیه نجف اشرف شد.

*تحصیل در حوزه علمیه  نجف اشرف

 ملااحمد  در سال 1205ه ق که تنها بیست بهار از عمرش گذشته بود برای ادامه تحصیل علوم حوزوی وارد شهر علم و حکمت نجف شد. و در آنجا مدتی از  محضرعالم بزرگوار وحید بهبهانی بهره برد و بعد از رحلت استاد به همراه پدر دوباره به زادگاه خود نراق بازگشت. بعداز مدتی ملااحمد پدرخود را نیز از دست داد. پدر اندیشمندی که بیشتر اندو خته های علمی خود را از او به ارث برد.

ملااحمد بعد از 3 سال از رحلت پدر در 1212ه ق به قصد زیارت عتبات به نجف اشرف هجرت کرد و از فقیهان بزرگی چون سید مهدی بحر العلوم و شیخ جعفر کاشف الغطاء استفاده های فراوانی برد.

این فقیه فرزانه مدتی در کربلا در جوار حرم حسینی ساکن شد و از محضر میرزا مهدی شهرستانی و آقا سید علی کربلای بهرۀ علمی برد و در علوم و فنون مختلف از جمله فقه، اصول، عقاید، عرفان ، حساب ، فلسفه و منطق صاحب نظر شد.

*هجرت به دیار ولایت

ملا احمد نراقی، بعد از تکمیل تحصیل دروس حوزوی به زادگاه خود نراق بازگشت و در شهر کاشان ساکن شد و چون از جایگاه علمی بالا و موقعیت خوب مردمی  برخوردار بود، به مقام مرجعیت دینی رسید و مانند پدرش زعامت مذهبی و سیاسی مردم را به عهده گرفت.

*حکم جهاد

 زمانی که این عالم بزرگ به مرجعیت رسید و رهبری و هدایت مردم را عهده دار شد، حوادث سرنوشت ساز به وقوع پیوست یکی از مهم ترین آنها وقوع جنگ های جهانی ایران و روس بود، فقیه مجاهد ملا احمد در این جنگ نابرابر بی درنگ وارد عرصه پیکار شد و همراه سایر فقیهان و عالمان شیعه به صدور حکم  جهاد بر ضد تجاوزات روسیه اقدام کرد و مردم را به مبارزه دعوت نمود.

*تربیت شاگردان

در درس مرحوم ملا احمد نراقی  تعداد زیادی از فضلای ایرانی، شرکت می کردند، اکثر آن ها به درجه اجتهاد رسیدند برخی از مهم ترین شاگردان وی عبارتند از: شیخ مرتضی انصاری ، حاج شیخ مهدی نراقی، میزرا ابو القاسم نراقی، ملا جواد نراقی، میزرا محمد نصیر نراقی محمد، ملا محمد نراقی، سید محمد تقی کاشانی، ملا علی مدد ساوجی کاشانی، آیت ملا احمد نطنزی کاشانی، علامه  شیخ محمد میثمی، ملا محمد کزازی قمی و ده ها تن از بزرگان و علمایی که هرکدام چراغ فروزان هدایت و دستگیر از ایتام آل محمد(ص) بودند.

 *تالیفات معظم له

از این عالم بزرگ و وارسته همانند، سایر بزرگان و علمای ربانی، آثار و تالیفات زیادی به جای مانده است

 «کتاب مستند الشیعه»

 « جامعه السعادات »

 «مشکلات العلوم»

 «دیوان طاقدیس» این اثر ادبی با بیش از 400 صفحه، مجمو عۀ اشعار ادبی و قصید های نفیس  ملا احمد نراقی در ندا و اندرز حاکمان و و پادشاهان و سایر مردم است. 

کتاب فقهی، « مستند الشیعه فی احکام الشریعه» این اثر جاوید در میان فقیهان بزرگ شیعه یکی از کتابهای دقیق فقهی به شمار می رود که به سبک استدلالی و متقن به رشته تحریر در آمده است و دارای فروع متنوع و موضوعات مبتلا به فقهی است. این کتاب طی دو قرن گذشته هموراه در  حوزه های علمیه مورد توجه، استناد و استفادۀ عالمان و فقیهان بزرگ مانند آیت الله سید محمد کاظم یزدی صاحب « عروه الوثقی » قرار گرفته است.

« هدایه الشیعه الی احکام الشریعه» شامل فتاوای ملا احمد نراقی پیرامون مسائل فقهی است که بر خلاف ( مستند الشیعه ) استدلالی نگارش نیافته است.

«وسیله النجاه»، نیز پیرامون فقه در دو مجلد تدوین شده است که جلد اول آن به مسائل مهم ( طهارت و نماز) و جلد دوم آن به فروع مهم ( روزه ، زکات، حج، خمس، جهاد ،خوردنی ها و آشامیدنی ها و ذبح اختصاص دارد.

 «تذکرة الاحباب»، این کتاب هم به سبک رسالۀ علمیه نوشته شده است که ملا احمدنراقی در آن کتاب ( تحفه الرضویه ) پدر خود را حاشیه زده و سپس مسائل زکات، صوم، را برآن اضافه نموده است.

عوائد الایام » این کتا ب مجموعه ای از مسائل و قواعد فقه و اصول است  و آن گونه که خود مؤلف در آغاز تذکر می دهد این نوشتار جهت حضور ذهن و با هدف یاد داشت یا فته های مؤلف از فقه و اصول و به مروز زمان نگارش یافته است.

 کتاب فوق دارای 88 عائده است و به همین خاطر نام عوائد الایام برآن نهاده شد. و ملا احمد در یکی از عائده ها بحث ولایت فقیه را  به طور مستقل مطرح می کند که تا آن زمان هیچ یک از فقیهان عظام به این سبک ازآن بحث نکرده بودند،

 «کتاب سیف الامه و برهان المله»، از جمله کتاب های کلامی است و ملا احمد این کتاب را در جواب شبهات فرد مسیحی به نام « هنری مارتین  پادری » به نگارش در آورده است. «کتاب معراج السعاده»، که  تا به امروز جزء بهترین  کتابهای فارسی در اخلاق به شمار می رود. و چندین کتاب ارزشمند دیگر که برای چاپ آماده شده اند ازاثارماندگار این فقیه مجاهد است.

 *در وادی سیر و سلوک

 گویند درویشی، نام ملا احمد نراقی و تعریف کتاب« معراج السعاده» را شنیده بود و به توهم اینکه این فقیه بزرگ، فردی منزوی است به شدت مرید وی شد، زیرا در مسلک درویشان و صوفیان، گوشه نشینی و بی تفاوتی  نسبت به امور مردم ارزش و زهد تلقی می گردد. به همین دلیل روزی این درویش به قصد دیداربا ملا احمد، وارد شهر کاشان شد.  و چون دستگاه و ریاست و مراجعه مردم را می بیند، اندکی از ارادتش به ملا احمد کم می شود. در دیدار سوم، درویش به ملا احمد می گوید، قصد رفتن به کربلا را دارد. ملا احمد هم به او می گوید، من هم چنین قصدی دارم. که هر دو در همان لحظه به قصد رفتن به کربلا حرکت می کنند. وقتی به چند فرسخی قم می رسند به خاطر رفع خستگی در کنار چشمه ای استراحت می کنند. درویش ناراحت به نظر می رسید که ملا احمد علت را جویا می شود. درویش در جواب می گوید، نارحتی من به خاطر کشکولی است که در منزل شما جا گذاشتم . ملا احمد سؤال می کند آیا نمی توانی مدتی بدون کشکول باشی؟ او جواب داد: من تبرزین خودم را می خواهم در این موقع آن فقیه زاهد و پارسا می فرماید: من با آن ریاست و مقام و منزلتی که در کاشان دارم، این قدر وابسته نیستم که تو، به آن کشکول وابسته می‌باشی.

 * عروج ملکوتی

 در سالهای( 1244 و1245 ه ق) بیماری وبا فراگیر شده و بسیاری از مردم را به کام مرگ برد . بدین ترتیب ملا احمد نراقی نیز دراین ایام به این بیماری گرفتار شد و چشم از جهان فرو بست. و پیکر مطهرش از کاشان به نجف انتقال داده شد و در کنار مرقد پدر بزرگوراش ملا محمد مهدی نراقی به خاک سپرده شد.  از تاریخ دقیق رحلت این فقیه اطلاعات دقیقی در دست نیست. 

روحش قرین رحمت بی کران الهی باد//